Thứ Bảy, 14 tháng 9, 2013

Cuốn sách  
Ngược chiều vun vút
Tác giả: Joe Ruelle
" Một chàng Tây viết hay hơn ta"_____ Đạo diễn Lê Hoàng nhận xét.

1. Thằng nào? 

 " Thằng nào?" em phục vụ hỏi.
  " Áo xanh kia kìa!" Chị phục vụ đứng bên cạnh bàn tôi trả lời, dùng đầu để chỉ đạo.
  Em phục vụ để đĩa cơm rang trên bàn một du khách người Tây mặc áo màu xanh, cười tươi, quay về chỗ bếp.

 Cảnh này diễn ra ở một quán ăn nhộn nhịp nằm trên đường Phạm Ngũ Lão, quận Nhất, Sài Gòn. Khu Tây ba lô. Chắc cả quán chỉ có tôi là ba lô biết tiếng Việt, đặt câu hỏi về cách dùng từ " thằng" của em phục vụ đó.
  Tôi công nhận Phạm Ngũ Lão không phải con đường văn minh nhất Việt Nam, cả về người ở lẫn người đến. Tôi cũng công nhận từ " thằng" không phải từ mạnh quá, đặc biệt trong trường hợp tôi vừa kể. Em phục vụ không có ý gì. Nhưng tôi vẫn cầm bút viết bài này như một cách âm thầm trả thù " nó".
  Việc đầu tiên là phải xác định vì sao tôi cảm thấy bực bội. Tôi khá chắc chắn nếu làm ở một quán chỉ có khách người Việt thì em ấy đã không dám hỏi " Thằng nào?" bằng giọng to và tự nhiên như thế. " Anh nào?"," Bàn nào?", " Ở đâu hả chị?" - có nhiều cách xác định suất cơm rang sẽ vào miệng ai mà không dùng đến ngôn ngữ chợ.
  Nhưng riêng điều đó chưa đủ khiến tôi bực bội như bây giờ. Người thiếu ý thức ở đâu cũng có. Chính tôi hay "tạm thời" thiếu ý thức, sáng phàn nàn về người khác, chiều làm giống y họ. Vấn đề phải lớn hơn em ấy.
  Mà nghĩ một lát, tôi thấy vấn đề lớn hơn thật. Từ lcu1 mới học tiếng Việt, tôi chứng kiến nhiều người Việt dùng từ " thằng" với đàn ông Tây trong trường hợp họ sẽ không dùng với đàn ông Việt.
  " Thằng ấy sẽ xuất hiện từ cánh gà bên phải", chị tổ chức sự kiện chốt lại vị trí của một khách mời người Tây ( trong lcu1 tôi im lặng dịch bài phát biểu ở bàn bên cạnh) Những người đàn ông Việt cùng tham gia sự kiện đó đều được chị ấy nhắc bằng " ông".
   " Thế thằng đó em gặp ở đâu?" Anh sinh viên hỏi cô bạn của mình trên đường về sau khi cả hai vừa đi uống cà phê cùng một anh tóc vàng và hai người Việt.
  " Ở triển lãm du học hôm kia anh ạ."
  " Thế à. Còn hai anh kia?"
  Vân vân và thằng thằng. Số lượng và chất lượng các ví dụ không quan trọng. Cuối cùng bài này là cảm nghĩ của cá nhân tôi- còn đúng hay không, cá nhân tôi nghĩ có quá nhiều trường hợp trong đó người Việt dùng " thằng" với Tây, mà dùng " anh, chú, bác, ông" với ta.
  Thằng ấy. Thằng kia. Nó. Đó là sự phân biệt chủng tộc. Tất nhiên nó không bằng sự phân biệt ác nghiệt mà nhiều người Việt vẫn phải chịu khi lập nghiệp ở nước ngoài. Nó cũng dễ bỏ qua; có nhiều trường hợp trong đó đàn ông Tây ở Việt Nam được đối xử tốt hơn đàn ông Việt - nếu giá phải trả là một số chữ " thằng" ngẫu hứng ( mà có hiểu được đâu) thì đó là sự quí mến rất rẻ.
  Có lẽ đó chính là lí do vì sao tôi bực bội. Thứ nhất, đó là hành động phân biệt mà tôi chứng kiến qua nhiều lần qua quá nhiều năm - em phục vụ đó là giọt nước làm tràn ly. Thứ hai, đàn ông Tây ở Việt Nam xét cho cùng thì khá sung sướng nên nếu tôi lên tiếng mạnh mẽ sẽ bị gọi là thằng Tây vô ơn.
..................................................................................................................................................................

Joe Ruelle không những viết văn mà còn làm những bài thơ rất tinh tế.

10 nhận xét:

  1. "Thằng Tây" này viết hay thật, mà cũng giỏi thật.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Hì, đúng thế! Nên "thằng ta" cũng nên xem lại cái văn hóa giao tiếp, xưng hô , ám chỉ với họ cô nhỉ.

      Xóa
  2. " Lời nói không mất tiền mua
    Liệu mà ăn nói cho vừa lòng nhau".

    Trả lờiXóa
  3. Cụ Nhật Lệ nên mời Joe Ruelle đến sinh hoạt hội Quế Lâm vài lần, chắc rằng sau đó ông sẽ không thích được gọi bằng ông, mà sẽ mơ ước mình được gọi bằng thằng.

    Trả lờiXóa
  4. Người ta hay gọi Tây là thằng vì tiếng Tây thằng hay anh, ông đều dùng một từ chứ có phân biệt đâu! Ha ha...!!!

    Trả lờiXóa
  5. Quả thật cần xem lại cách gọi " thằng". Thực ra chữ đó gọi trong nhiều tình huống lại có ý khác nhau. Khi là thân mật ( con cháu), khi là bạn bè, ( QL chẳng hạn) nhưng cũng cõ khi là phân biệt chủ tộc( Joe). Đôi khi có ý coi thường...Thử tưởng tượng nếu là một ông tây đến VN đầu tư, nhiều dự án...chắc cô nhân viên không gọi là "thằng" như vậy!

    Trả lờiXóa
  6. Sự thắc mắc và nỗi bực bội của Joe Ruelle về cách gọi "thằng Tây" là đúng, có cơ sở".
    Trong tiếng Việt, THẰNG có nghĩa là "Từ dùng để gọi người đàn ông, con trai thuộc hàng dưới hoặc ngang hàng, với ý thân mật hoặc không tôn trọng." Cách gọi "thằng Tây" đã từ lâu, từ hôi Pháp thuộc, hay kháng chiến 9 năm. Lâu dần đã trở thành quen, nhưng ngày nay "thằng Tây" không có ý "thân mật hoặc không tôn trọng" nữa. Dù sao, chúng ta nên bỏ cách gọi "thằng Tây", nó không hay ho gì, không phải là cách giao tiếp lịch sự.

    Trả lờiXóa
  7. Thương Joe vì biết tiêng Việt nên buồn trong trường hợp nay !
    Joe ơi !Lần sau Vào ăn chờ cho bị gọi là "thằng " thì nói:Ê bồì! Cho đĩa mỳ sào !Lúc đó "em bồi " sẽ 'Té ngửa "vì tài của Joe và chuyện sẽ được truyền khẩu tronng phố Tây ba lô , từ đấy sẽ hết tiếng gọi Tây là thằng.
    Nhưng ngựơc lại về bên Tây Joe cụng nghĩ cách gì đó dể người Tây không phân biệt chủng tộc với người da mầu chứ ?

    Trả lờiXóa
  8. con chào cô.
    chúc cô luôn khỏe vui với đời.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Sau phong trào "DI TẢN" cô thất lạc BÔNG TUYẾT NHỎ.
      "Nhà mới" của cô con chưa hề ghé phải không nhỉ ?
      Lâu nay con khỏe không, có gì mới trong cuộc sống ?

      Xóa

hoangthnhatle@yahoo.com.vn